Leczenie astmy to w głównej mierze farmakoterapia i zamierzone unikanie alergenu nasilającego ataki duszności. Jednak dzięki właściwemu odżywianiu znacznie łatwiej kontrolować astmę, co może pozwolić na zmniejszenie dawki stosowanych leków. Jak powinna wyglądać dieta osoby chorującej na astmę? Co warto jeść, a czego należy unikać?
Czy dieta jest niezbędna dla astmatyka?
Astma nie jest chorobą, która wymaga drastycznej zmiany nawyków żywieniowych w momencie diagnozy. Dieta eliminacyjna sprawdzi się raczej w przypadku osób z astmą atopową, które wykazują uczulenie na konkretny składnik spożywczy np. gluten, laktozę, orzechy, gorczycę, soję. Taka postać astmy wymaga konsekwentnego podejścia w zakresie odżywiania. Niemniej jednak warto w tym miejscu wspomnieć o tzw. alergiach krzyżowych. Oznacza to, że osoby z alergiami pokarmowymi niezwykle często wykazują duże powinowactwo do konkretnych alergenów wziewnych. Zależność taką można zaobserwować w przypadkach:
- mięso – zwierzęca sierść
- jaja i mięso drobiowe – ptasi pierz
- pistacje, dynia, miód, piwo, banany – chwasty
- ryż, ziemniaki, mąka zbożowa, groch, orzeszki ziemne – pyłki traw
Ponadto w tegorocznym raporcie GINA wspomina się, że dodatkami do żywności zwiększającymi ryzyko występowania reakcji alergicznej są siarczyny, glutaminian sodu, benzoesan czy tartrazyna (barwnik E102).
W pozostałych przypadkach raczej poleca się odżywiać po prostu zdrowo – brzmi to bardzo ogólnikowo, co niezwykle często jest tak naprawdę bagatelizowane lub niewłaściwie interpretowane. Zdrowe odżywianie jest przede wszystkim zróżnicowane i wolne od produktów przetworzonych. Artykuły spożywcze bogate w proste cukry, sól, konserwanty, tłuszcz i wiele innych niekorzystnych dodatków mogą prowadzić do wzrostu masy ciała, później nadwagi, a koniec końców otyłości.
Nadmierna masa ciała to natomiast idealne warunki dla astmy, która może z czasem rozwijać się i potęgować intensywność aktywnych zmian zapalnych w oskrzelach. Przyczyniają się do tego:
- niedobory witamin i minerałów
- wysokie stężenie glukozy we krwi
- zaburzenia o charakterze refluksu
- kiepska kondycja mikroflory bakteryjnej jelit
- nieprawidłowy lipidogram i poziom cholesterolu
- obniżona wydolność fizyczna i możliwości oddechowe
- problemy hormonalne np. wysoki kortyzol, zaburzenia tarczycy
Co powinna zawierać dieta w leczeniu astmy?
Przede wszystkim należy zadbać o regularne spożycie posiłków, które będą mniejsze ilościowo. Dzięki temu żołądek nie doprowadzi do ucisku przepony. Posiłki winny być odpowiednio zbilansowane oraz bogate w błonnik. Jest on szczególnie pomocny dla utrzymania optymalnego stanu mikrobioty, co jest jednym z korzystnych elementów wsparcia układu odpornościowego.
Podobnie jak w ubiegłych latach, tak samo i w tym roku raport GINA podaje dość ogólnikowe informacje na temat wskazówek dotyczących diety astmatyków. W dokumencie można natrafić na niewielką wzmiankę, która rekomenduje zwiększenie spożycia świeżych warzyw i owoców. Skoro tak, to warto postawić przede wszystkim na rośliny o ciemnych kolorach (np. papryka, borówka, fioletowe winogrona, dzikie jagody, jeżyny, maliny, truskawki, żurawinę). Dzięki bogatej zawartości polifenoli, antocyjanów, karotenoidów i wielu innych składników aktywnych wykazują wyjątkowo korzystne właściwości antyoksydacyjne. Zaleca się natomiast zachować ostrożność w przypadku owoców cytrusowych (zwłaszcza grejpfrutów), które mogą wchodzić w interakcje ze stosowanymi lekami – dokładniejsze informacje na ten temat można uzyskać u lekarza lub farmaceuty.
Bibliografia:
- Lis K., Bartuzi Z. „Wpływ diety na występowanie i rozwój astmy.” Alergia Astma Immunologia 2019, 24(1): 2-7.
- https://ginasthma.org/gina-reports/
- https://dietetycy.org.pl/dieta-w-astmie-2/
