Alergie układu oddechowego w postaci astmy i kataru siennego wymagają od pacjentów używania rozmaitych środków farmakologicznych. Leki przeciwleukotrienowe od pewnego czasu są wymieniane jako preparaty wspierające walkę z uczuleniem. Na czym polega ich działanie?
Czym są leukotrieny?
Leukotrienami określa się lipidy powstające z kwasu arachidonowego, które są bezpośrednio związane z funkcjonowaniem układu odpornościowego. Leukotrieny uczestniczą w reakcjach zapalnych powiązanych z chorobami alergicznymi systemu oddechowego np. katarem siennym lub astmą. Proces syntezy leukotrienów zachodzi przy udziale szeregu struktur komórkowych np. bazofile, eozynofile, komórki tuczne, monocyty czy płytki krwi. Działanie leukotrienów polega na zwiększonym wytwarzaniu prozapalnej cytokiny IL-1, wzroście przepuszczalności naczyń krwionośnych i powstawaniu obrzęku oraz skurczeniu oskrzeli i podwyższeniu napięcia mięśni gładkich w obrębie dróg oddechowych.
Mechanizm działania leków przeciwleukotrienowych
Środki farmakologiczne zaliczane do grona antagonistów receptora CysLT1 i inhibitorów 5-lipooksygenazy. Działanie leków o właściwościach antyleukotrienowych jest ukierunkowane głównie na ograniczeniu nadmiernej kurczliwości mięśni gładkich współtworzących oskrzela oraz zmniejszeniu istniejącego obrzęku błony śluzowej. Ponadto nie można przejść obojętnie wobec oddziaływania leków przeciwleuketrionowych na neutralizację istniejącego stanu zapalnego:
- obniżają syntezę prozapalnych cytokin IL-3 i IL-4
- ograniczają przedostawanie się komórek układu odpornościowego (np. monocyty, eozynofile) do dróg oddechowych
Stosowanie preparatów antyleuketrionowych wspiera redukcję typowych objawów astmy. Leki prowadzą do niewielkiego rozszerzenia oskrzeli, polepszenia funkcjonowania płuc i przywrócenia optymalnej drożności dróg oddechowych, co pozwala zmniejszyć intensywność i częstość występowania duszności oraz ograniczyć kaszel. Warto jednak podkreślić, że ta grupa leków nie ma działania doraźnego i nie należy jej wykorzystywać do przerywania ostrego napadu astmy!
Leki przeciwleuketrionowe okazują się wartościowym połączeniem z innymi środkami farmakologicznymi. W połączeniu z preparatami antyhistaminowymi gwarantują skuteczne kontrolowanie przebiegu alergii, zwłaszcza kataru siennego. Z kolei ich stosowanie wraz z glikokortykosteroidami pozwala pacjentom ograniczyć potrzebę użycia krótko działających beta2-mimetyków. Efekt terapeutyczny leków utrzymuje się nawet przez 24 godziny od momentu podania leku.
Czy leki antyleukotrienowe są bezpieczne?
Preparaty przeciwdziałające leukotrienom są zazwyczaj dobrze tolerowane przez pacjentów, co jednak nie oznacza, że ich stosowanie nie prowadzi do występowania skutków ubocznych. Działania niepożądane są rzadkie i czasowe, a najczęściej przybierają formę niewielkiego dyskomfortu i objawów w postaci biegunek, wymiotów, bólu głowy. Leki antyleukotrienowe są przeciwwskazane pacjentom z problemami dotyczącym nastroju i kondycji psychicznej – część środków farmakologicznych z tej kategorii może mieć wpływ na samopoczucie i prowadzić do zmian zachowania. Inne mogą mieć wpływ na poziom enzymów wątrobowych, dlatego warto w trakcie terapii monitorować stan tego narządu.
Leki przeciwleuketrionowe – przykłady
- Accolate
- Asmenol
- Astmodil
- Milukante
- Monkasta
- Montelukastum 123ratio
- Orilukast
- Promonta
- Romilast
- Singulair
- Zyflo
Leki antyleukterionowe są dostępne w postaci doustnych tabletek lub kapsułek. Na polskim rynku produkty lecznicze zawierają montelukast, zafirlukast i zileuton.
Bibligorafia:
- Droszcz W. „O lekach przeciwleukotrienowych w astmie – krytycznie.” Pneumonologia i Alergologia Polska 2010, 78(1): 60-67.
- Mastalerz L., Kania A. „Leki przeciwleukotrienowe w leczeniu obturacyjnej choroby płuc i nieżytu nosa.” Pneumonologia i Alergologia Polska 2010, 78(1): 74-78.
- Fanta CH. „Drug Therapy. Asthma.” The New England Journal of Medicine 2009, 360: 1002-1014.
- Grayson MH., Korenblat PE. „The Role of Anileukotriene Drugs in Management of Rhinitis and Rhinosinusitis.” Current Allergy and Asthma Reports 2007, 7: 209-215.
