Większość produktów leczniczych występuje w formie doustnej np. kapsułek, tabletek czy syropów. Część można podawać miejscowo czego przykładem są maści, żele czy plastry. Inne mogą być produkowane jak roztwory, które są aplikowane drogą infuzji bądź za pomocą zastrzyków. W przypadku leków wziewnych sprawa wygląda zgoła inaczej – jak należy je podawać, aby zapewnić pacjentowi dostęp do substancji leczniczej?

Leki wziewne, czyli jakie?

To grupa środków farmakologicznych, która jest przeznaczona dla pacjentów z problemami układu oddechowego. Ich nazwa związana jest nierozerwalnie ze sposobem podawania – leki te występują w formie aerozolu, który wprowadza się bezpośrednio do dróg oddechowych i tym samym oddziałuje wyłącznie na obszar objęty chorobą. W kategorii leków wziewnych występują:

• antycholinergiki,
• glikokortykosteroidy,
• leki antyleukotrienowe,
• niektóre antybiotyki (np. aztreonam)
• beta2-mimetyki krótko- i długo działające,
• mukolityki (preparaty rozrzedzające wydzielinę oddechową),
• innowacyjne leki biologiczne, które stosuje się w przypadkach nieskuteczności wcześniej wymienionych leków.

Leki wziewne wykorzystuje się w rozmaitych schorzeniach pulmonologicznych m.in. astmie, pylicy, przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP), mukowiscydozie czy zapaleniu oskrzeli.

Jak należy podawać leki wziewne?

Najpopularniejszym sposobem aplikacji leków wziewnych jest użycie inhalatora lub nebulizatora. Do dyspozycji pacjentów jest wiele urządzeń, które pozwalają skutecznie podać produkt leczniczy i tym samym zadbać o przeciwdziałanie występującym niedogodnościom. Najpopularniejszym rodzajem inhalatorów są inhalatory ciśnieniowe (MDI). To niewielkie urządzenia, w których lek występuje w formie małego kanisterka. Inną i równie często wybieraną opcją jest inhalator suchego proszku (DPI), w którym rzeczony proszek jest zamknięty w specjalnej kapsułce. Niewątpliwą zaletą tych inhalatorów jest niewielki rozmiar, co pozwala choremu mieć przy sobie leki w każdym momencie. Ponadto ich cena nie jest wygórowana. Niestety nie są pozbawione wad – aplikacja leku musi być skoordynowana wraz z wdechem, bo w przeciwnym razie składnik aktywny nie zostanie dostarczony do dróg oddechowych i dojdzie do wyzwolenia efektu terapeutycznego. Dlatego pacjent jest zmuszony nauczyć się prawidłowej techniki użycia tych akcesoriów.

Powyższe inhalatory można określić mianem manualnych. Kolejną grupą są zatem inhalatory automatyczne, które stanowią pewnego rodzaju ułatwienie.

Wśród nich wyróżniamy:

• Inhalatory pneumatyczne (tłokowe i kompresorowe) – cząsteczki leku zostają rozbite do postaci aerozolu za pomocą sprężonego powietrza, które jest generowane przez kompresor (sprężarkę). Charakteryzują się niską ceną i głośnym funkcjonowaniem. Sprawdzają się we wszystkich typach leków wziewnych.
• Inhalatory ultradźwiękowe – w tym przypadku lek ulega przekształceniu do formy aerozolu wskutek oddziaływania fal ultradźwiękowych. Ich ciche działanie jest jednak podyktowane pewnymi wadami: dość dużą ceną zakupu i możliwością aplikacji wybranych grup leków (głównie mukolityki i niektóre antybiotyki).
• Inhalatory membranowo-siateczkowe (MESH) – to nowoczesne inhalatory, które wytwarzają aerozol wskutek drgania specjalnej membrany. Ich zaletą jest cicha praca, wydajne i szybkie działanie, poręczny rozmiar i możliwość korzystania poza domem oraz zasilanie na baterie. Sprawdzają się też w większości dostępnych leków wziewnych. Niestety są jednocześnie najdroższymi z dostępnych inhalatorów.

Bibliografia:

1. Śliwiński P., et al. „Wpływ doboru inhalatora i cząstki na skuteczność terapii wziewnej w POChP.” Pneumonologia i Alergologia Polska 2014, 82: 300-310.
2. https://www.gdziepolek.pl/kategorie/inhalatory-ultradzwiekowe
3. https://oddechzycia.pl/technologia/rodzaje-inhalatorow-czym-sie-roznia-pneumatyczne-ultradzwiekowe-mesh-oraz-proszkowe/