Astma jest chorobą układu oddechowego, która może mieć podłoże atopowe i niealergiczne. W obu przypadkach stanowi spory dyskomfort dla pacjenta, który wynika z nieprawidłowej drożności dróg oddechowych. Choć najpowszechniejszym sposobem leczenia astmy jest farmakoterapia, to warto wiedzieć, że rehabilitacja odgrywa równie istotną rolę w walce z tą chorobą. Na czym polega rehabilitacja astmy oskrzelowej?
Astma – przyczyny, czynniki ryzyka i objawy
Mechanizm astmy polega na przesadnym ograniczeniu drożności dróg oddechowych, co wynika m.in. ze skurczu mięśni otaczających oskrzela, rozwoju obrzęku błon śluzowych wyściełających przewody oddechowy i nadmiernej produkcji śluzu prowadzącego do powstawania wtórnych infekcji. Atak astmatyczny charakteryzuje się specyficznymi objawami:
- świszczącym oddechem
- dusznością wydechową
- odczuwaniem bólu w klatce piersiowej
- suchym i męczącym, napadowym kaszlem
W większości przypadków astma jest chorobą alergiczną, ale istnieją też przypadki schorzenia niepowiązanego z reakcjami uczuleniowymi. Atak astmatyczny jest odpowiedzią organizmu na kontakt z alergenem – przyczynami schorzenia mogą być m.in. zwierzęca sierść, niektóre leki jak kwas acetylosalicylowy, produkty spożywcze, stres i inne silne emocje, środki chemiczne, przesadny wysiłek fizyczny, czy chociażby kurz. Warto też wspomnieć o czynnikach ryzyka, które mogą spowodować zaostrzenie rozwoju choroby np. dymie tytoniowym, zanieczyszczeniach powietrza, czy też nieodpowiednim odżywianiu.
Na czym polega rehabilitacja w astmie oskrzelowej?
Choć leczenie astmy jest zwykle skoncentrowane na stosowaniu środków farmakologicznych, które sprawdzą się jednakowo w doraźnej i przewlekłej terapii. Nie można jednak zapominać, że głównym sposobem ograniczenia astmy jest prewencja jej zaostrzeń m.in. poprzez unikanie kontaktu z alergenami, wykonywanie odczulania, czy użycia środków antyalergicznych.
Dla niektórych może wydawać się to zaskakujące, ale coraz częściej wspomina się o wykorzystaniu fizjoterapii u osób chorujących na astmę. Jej obecność w całym procesie leczenia ma na celu:
- poprawę funkcjonowania dróg oddechowych
- ograniczenie częstotliwości i siły napadów astmatycznych
- polepszenie komfortu codziennego funkcjonowania chorego
Pomimo iż wysiłek fizyczny może okazać się jednym z czynników wywołujących astmę, to fizjoterapeuci starają się zaproponować odpowiednio dobrane ćwiczenia – dobór aktywności o właściwym poziomie aktywności będzie niebywale korzystny dla chorego. Kinezyterapia ma za zadanie wzmocnić mięśnie oddechowe, zaktywizować klatkę piersiową m.in. poprzez zwiększenie jej ruchomości, polepszyć ogólną wydolność organizmu. Jest to możliwe dzięki:
- nauce skutecznego kaszlu
- ćwiczeniach oddechowych
- treningu wzmacniającym mięśnie brzucha
Kinezy terapia to jednak nie wszystko. Rehabilitacja w astmie oskrzelowej wykorzystuje też dobroczynny wpływ medycyny fizykalnej i uzdrowiskowej – dlatego też astmatycy powinni zdecydować się na zabiegi z zakresu fizykoterapii:
- „kąpiele” w saunie fińskiej
- gorące kąpiele kończyn górnych i dolnych
- inhalacje z wykorzystaniem mukolityków
- naświetlanie IR i UV okolic klatki piersiowej
- leczenie klimatyczne np. talasoterapia nad morzem
- elektroterapia z wykorzystaniem prądów interferencyjnych
Oprócz tego fizjoterapeuci zalecają wykonywanie drenażu ułożeniowego, który wspiera udrożnienie dróg oddechowych i pozbycie się zalegającej w oskrzelach wydzieliny.
Bibliografia:
- Rutkowki R., et al. „Wybrane zagadnienia rehabilitacji oddechowej.” Fizjoterapia Polska 2009, 9(1): 21-30.
- Małolepsza K. „Fizjoterapia u dzieci chorujących na astmę oskrzelową.” Nowa Pediatria 2002, 4: 252-253.
