Astma stanowi obecnie globalny problem. Jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, dotyczącą niemal 300 mld osób na świecie. Na początku XX wieku problem ten dotyczył zaledwie 0,5% społeczeństwa, dzisiaj natomiast w samej Polsce na astmę oskrzelową choruje 11% dorosłych i 9% dzieci. Głównymi objawami astmy są świszczący oddech, kaszel, duszności oraz ucisk w klatce piersiowej [1].

Leki na astmę

 

W przebiegu astmy stosuje się leki do stałej kontroli choroby, które przyjmuje się przewlekle, oraz leki przeznaczone do stosowania doraźnego, w sytuacji zaostrzenia objawów. Wśród leków, które pacjenci przyjmują na stałe, wyróżnia się następujące grupy:

• glikokortykosteroidy wziewne: beklometazon, budezonid, flutikazon, mometazon;
• długo działające β2-mimetyki (LABA — ang. long acting β-agonist): formoterol, salmeterol;
• leki przeciwcholinergiczne krótko działające: ipratropium;
• leki przeciwcholinergiczne długo działające: tiotropium;
• teofilina;
• kromony: kromoglikan;
• glikokortykosteroidy doustne;
• przeciwciała monoklonalne przeciwko IgE: omalizumab.

Z kolei do leczenia doraźnego przeznaczone są krótko działające β2-mimetyki (SABA — ang. short acting β-agonist), w tym fenoterol i salbutamol. Nie leczą one procesu zapalnego w oskrzelach, natomiast szybko je rozszerzają, dzięki czemu przynoszą szybką ulgę w dusznościach i innych uciążliwych symptomach astmy [2].

Jakie leki rozkurczają oskrzela?

 

Wśród powyższych grup leków, znajdują się substancje czynne rozszerzające oskrzela. Należą do nich β2-mimetyki krótko działające (SABA) oraz długo działające (LABA). Można je stosować pojedynczo bądź w połączeniu z innymi lekami na astmę, w tym z glikokortykosteroidami, lekami antycholinergicznymi bądź z teofiliną [1,2].

SABA — co to za leki?

 

Związki czynne należące do grupy SABA oddziaływają na receptory β2 znajdujące się w oskrzelach. Dochodzi wówczas do szybkiego rozkurczenia dróg oddechowych — efekt ten utrzymuje się zaledwie kilka godzin. Takie szybkie działanie leków SABA wykorzystywane jest m.in. do łagodzenia nagłych ataków duszności czy ucisku w klatce piersiowej. Do SABA dostępnych w Polsce należą salbutamol (Aspulmo, Ventolin, Buventol Easyhaler) i fenoterol (Berotec N, Fenoterol Teva) [3,4].

LABA — co to za leki?

 

Wśród leków należących do grupy LABA wyróżnia się formoterol (Atimos, Foradil, Oxodil PPH, Zafiron) i salmeterol (Pulmoterol, Serevent, Serevent Dysk). Są one silnymi, wybiórczymi lekami pobudzającymi receptory β2 w oskrzelach. Ich działanie występuje szybko (1-3 minuty), jednak utrzymuje się dłużej niż w przypadku SABA, bo aż do 12 godzin. LABA skutecznie zapobiegają skurczom oskrzeli, zmniejszają objawy astmy i poprawiają czynność płuc [5,6].

Bibliografia:
A. Likońska, et al., Zmiany w zaleceniach Światowej Inicjatywy na Rzecz Zwalczania Astmy (GINA) 2019 – ważne modyfikacje sposobu leczenia, Alergia Astma Immunologia 2019,24(3):112-118.
https://www.mp.pl/pacjent/astma/leczenie/49657,leczenie-astmy-zasady (dostęp z dnia 16.03.2022)
R. Gawlik, et al., Ocena kontroli astmy w praktyce lekarza POZ – dlaczego należy monitorować zużycie SABA?, Lekarz POZ 2021,3:134-139.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Salbutamol WZF
Charakterystyka Produktu Leczniczego Atimos
Charakterystyka Produktu Leczniczego Serevent