Patogeneza schorzenia
Astma jest chorobą, której przyczyną jest przewlekły proces zapalny. W wyniku tego procesu komórki zapalne znajdujące się w błonie śluzowej oskrzeli powodują uwalnianie substancji prozapalnych (cytokin), indukujących skurcz mięśniowki gładkiej oskrzeli oraz zwiększone wydzielane śluzu do światła oskrzeli. Z powodu istniejącego przewlekłego zapalenia, oskrzela stają się nadreaktywne i reagują skurczem na czynniki potencjalnie obojętne. Objawami astmy są napady duszności, świszczący oddech, ucisk w klatce piersiowej oraz kaszel o różnym natężeniu. Jeśli napady duszności występują częściej, niż 2 razy w tygodniu, wskazane jest leczenie przewlekłe.
Agoniści receptora β₂ – leki najczęściej stosowane w przewlekłym leczeniu astmy
Do przewlekłego leczenia astmy wykorzystuje się m. in. leki kategorii LABA (long-acting beta agonists), czyli długo działające leki rozszerzające oskrzela. Są to leki działające ok. 12 h, co pozwala na zapobieganie duszności, ograniczenie nocnych napadów astmy oraz zmniejszenie stosowania wysokich dawek steroidów. Trzeba podkreślić, że nie są to leki skuteczne w napadach astmy, ponieważ charakteryzują się opóźnionym początkiem działania – wyjątkiem jest formoterol (działa szybko i długo).
Salmeterol (Serevent, Serevent Dysk, Pulmoterol, Seretide, Comboterol – w połączeniu z flutikazonem) – lek ten działa po 30 min. od podania, pozostaje ponad 12 h w tkance płucnej, najczęściej stosuje się go 2 razy na dobę. Występuje w wielu preparatach złożonych, w połączeniu z flutikazonem.
Formoterol (Foradil, Oxodil PPH, Zafiron, Bufomix Easyhaler, Fostex – w połączeniu z budezonidem) – lek ten działa po 3 min. od podania, działanie utrzymuje przez 12 h, najczęstsze dawkowanie to 2 razy na dobę. Występuje też w preparatach złożonych z budezonidem lub beklometazonem.
Glikokortykosteroidy – leki hamujące proces zapalny w oskrzelach
Odrębną grupą leków stosowaną w przewlekłym leczeniu astmy są glikokortykosteroidy (najczęściej budezonid, beklometazon, flutikazon). Leki te hamują toczący się w oskrzelach proces zapalny, a także częściowo cofają zmiany anatomiczne powstające w ścianie oskrzeli u osób chorych na astmę. Początek działania terapeutycznego steroidów występuje po ok. 6 h od przyjęcia preparatu, natomiast efekt pozwalający na kontrolę astmy jest osiągany po kilku tygodniach regularnego stosowania.
Istnieje wiele preparatów zawierających w jednym inhalatorze salmeterol lub formoterol w połączeniu ze steroidami. Preparaty te zalecane są u chorych, którzy długotrwale przyjmują steroidy wziewne, ale u których stosowane dawki są niedostateczne w zapobieganiu napadom duszności.
Sposób podawania leków na astmę
Preferowanym sposobem podawania leków pozwalających kontrolować objawy astmy jest podawanie wziewne. Leki te przyjmuje się za pomocą inhalatorów (np. proszkowych lub ciśnieniowych lub w formie nebulizacji), w pozycji stojącej lub siedzącej. Istotne jest, aby po każdej inhalacji (zwłaszcza lekiem zawierającym steryd) wypłukać jamę ustną lub umyć zęby, aby zapobiec występowaniu chrypki, suchości i kandydozy jamy ustnej.
Bibliografia:
https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=140
https://www.mp.pl/pacjent/astma/lista/68989,przewlekle-leczenie-astmy-czy-to-konieczne
https://www.mp.pl/pacjent/astma/wszystkooastmie/cowartowiedziec/45791,co-to-jest-astma
Kostowski W., Herman Z.; Farmakologia. Podstawy farmakoterapii cz. 1. Leki rozkurczające mięśnie gładkie oskrzeli.
