Schemat leczenia astmy
Główną cechą leczenia astmy jest wielopłaszczyznowość. Terapia opiera się o unikanie kontaktu z czynnikami powodującymi zaostrzenie, leki hamujące objawy, leki hamujące stan zapalny i reakcję alergiczną oraz wdrożenie odpowiedniej diety.
Leki kontrolujące chorobę są przyjmowane codziennie i ich zadaniem jest wyciszenie stanu zapalnego czy reakcji alergicznej oraz zminimalizowanie ryzyka wystąpienia zaostrzeń. Do tych leków zalicza się
GLIKOKORTYKOSTEROIDY WZIEWNE
Leki te łagodzą objawy astmy, zmniejszają nadreaktywność dróg oddechowych, zmniejszają częstości i ciężkości zaostrzeń. Co więcej, glikokortykosteroidy poprawiają jakość życia i czynność płuc. Wziewne podanie leków sprawia, że działają one głównie w miejscu podania i wykazują niewielkie działanie ogólne. Dzięki temu leki te podawane w małych i średnich dawkach są bezpieczne i ryzyko wystąpienia ogólnoustrojowych działań niepożądanych jest niskie. Należy zachować ostrożność przy podawaniu dużych dawek glikokortysteroidów wziewnie, gdyż mogą prowadzić do miejscowych wylewów, supresji kory nadnerczy oraz zmniejszenia gęstości mineralnej kości.
BETA-2-MIMETYKI DŁUGO DZIAŁAJĄCE
Po podaniu długo działających beta-2-mimetyków dochodzi do rozkurczu oskrzeli. Działanie tych leków utrzymuje się od 12 do 24 godzin. Leków tych nie podaje się w monoterapii astmy. Uważane jest to za błąd, ponieważ pogarszają jej przebieg. Zalecane jest podawanie ich w połączeniu z glikokortykosteroidami. Dodanie długo działającego beta-2-mimetyku wziewnego do glikokortykosteroidu wziewnego powoduje zmniejszenie objawów nocnych, poprawę czynności płuc oraz zmniejszenie częstości zaostrzeń. Dzięki połączeniu tych leków można zredukować dawkę podawanego glikokortykosteroidu.
LEKI PRZECIWLEUKOTRIENOWE
Skuteczność stosowania leków antyleukotrienowych w leczeniu astmy jest mniejsza niż glikokortykosteroidów. Niemniej jednak u niektórych pacjentów z lekką postacią astmy lub astmą aspirynową, którzy dobrze reagują na leczenie tymi lekami, są one stosowane.
KROMONY
Do leków stosowanych w leczeniu astmy były wykorzystywane kromoglikan dwusodowy oraz nedokromil sodu. Leki te szczyt popularności osiągały w latach 70-90-tych ubiegłego wieku. Obecnie zostały wyparte przez glikokortykosteroidy wziewne.
TEOFILINA
Teofilina jest lekiem od dawna stosowanym w leczeniu astmy. Lek rozkurcza mięśnie gładkie, powodując rozkurcz oskrzeli. Obecnie jest ona rzadko stosowana, ponieważ większą skuteczność leczenia wykazują glikokortykosteroidy wziewne.
TIOTROPIUM
Tiotropium blokuje działanie receptora muskarynowego i znosi działanie acetylocholiny. Dzięki temu dochodzi do rozkurczu oskrzeli, który utrzymuje się do 24 h. Lek podawany jest w formie aerozolu. Dodanie tego leku do terapii GKSw i LABA zmniejsza częstość zaostrzeń i poprawia czynność płuc.
LEKI BIOLOGICZNE
Włączenie leków biologicznych w terapii astmy zalecane jest u osób cierpiących na ciężką postać astmy. Terapia biologiczna to nowoczesna metoda leczenia z wykorzystaniem przeciwciał monoklonalnych. Aby pacjent zakwalifikował się do leczenia, musi spełniać określone warunki. Leczenie to odbywa się w specjalnych ośrodkach i jest kosztowne. Jednak skutki leczenia są zaskakujące.
GLIKOKORTYKOSTEROIDY UKŁADOWE
Glikokortykosteroidy układowe podczas leczenia astmy są stosowane praktycznie tylko u pacjentów z ciężką astmą, która nie reaguje na leki wziewne, oraz podczas zaostrzeń choroby. Jest to związane głównie z większym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych w przypadku stosowania glikokortykosteroidów systemowych oraz nasileniem tych działań. Leki te podaje się zazwyczaj krótkotrwale, przez kilka do kilkunastu dni, a następnie zastępuje się je glikokortykosteroidami wziewnymi. Glikokortykosteroidy układowe podawane są doustnie lub dożylnie.